Rüşvet talepleri, çalışanlar ve kurumsal uyum kontrolleri üzerinde muazzam bir baskı oluşturur. Rüşvet tekliflerinde bulunan kişiler genellikle sistemik zayıflıklardan yararlanır. Uyum görevlileri, rüşvet taleplerini caydırmak için proaktif politikalar uygulamalı ve çalışanları uygunsuz taleplerden kaçınacak stratejilerle donatmalıdır. Bu konudaki en etkili teknikler pratik, basit ve hatırlanması kolay olanlardır. Bu stratejiler, rüşvet taleplerinin gelmesini daha az olası hale getirecek ve bu gibi bir durum oluşsa dahi çalışanlar için rüşvete “hayır” demeyi kolaylaştıracaktır.

1. Sayıca Kalabalık Olmak
   Rüşvet, gizliliğe ve sessiz işbirliğine dayanan bir olgudur. Ortamda ne kadar çok insan bulunursa, gizliliği korumak o kadar zor olacağından uygunsuz tekliflerin gelme ihtimali azalır. Bu nedenle, örneğin devlet yetkilileriyle yapılan toplantılar için birden fazla çalışan toplantıda bulunmalı ve mümkün olduğunca katılan ekibin rotasyonu sağlanmalıdır. Hatta, yasal düzenlemelerin izin verdiği ölçüde, “uyumluluk kalitesi amaçları için” yapılan görüşmelerin ses kaydının tutulmasına ilişkin bir şirket politikası kurgulanabilir.
   
   
2. Sanal Araçları Kullanmak
   Kamu görevlileriyle yüz yüze etkileşimden kaçınmak için mümkün olduğunca e-devlet hizmetlerinden yararlanılmalıdır. Giderek daha fazla devlet hizmeti çevrimiçi olarak sunuluyor; şirketler mümkün olan her yerde devlet hizmetlerinden bu şekilde faydalanmalıdır. Bu tür hizmetlerin mevcut olmadığı durumlarda, şirketler ve endüstri grupları, e-devlet araçlarının bu alanlarda da benimsenmesini ve kullanılmaya başlanmasını teşvik etmelidir.
   
   
3. Sıfır Tolerans Politikası
   Olası rüşvet taleplerini önleyebilmenin ve gerek halk gerekse yerel yönetim nezdinde olumlu, üretken bir itibar oluşturabilmenin en önemli kurallarından biri, “rüşvete karşı sıfır tolerans” politikasının agresif ve halka açık bir şekilde paylaşılmasıdır. Şirketler ayrıca, giderek artan sayıda görülen ticari şeffaflık veya yolsuzlukla mücadele inisiyatiflerine katılmaktan ve bunları desteklemekten de çekinmemelidir. Ek olarak, çalışanlara açık ve tutarlı bir şekilde “rüşvete hayır” demeleri için koçluk yapmak da şirketin bu konudaki tutumunu ve temiz imajını güçlendirecektir.
   
   
4. Netlik Aramak
   Çalışanlar, satır aralarını okumayı reddetmeye teşvik edilmelidir. Tüm şüpheli mali taleplerin, “uyum veya hukuk ekibi tarafından gözden geçirilmek üzere” yazılı olarak yapılması istenmelidir. Tüm ücretler, vergiler, harçlar veya olağandışı talepler için belge ve makbuz istenmelidir. Belgesiz ödemeleri önlemek ve kayıt dışı ödeme olasılığını ortadan kaldırmak için şirket çapında politikalar ve muhasebe uygulamaları hayata geçirilmelidir. Harcamalar ve anlaşmalar için gereken ek inceleme, onay ve gözetim katmanları, rüşvetin gözden kaçmasını zorlaştırır. Bu prosedürlerin gereksiz yere külfetli hale gelmediğinden ve bürokrasi yaratmadığından emin olunmalıdır, ancak mümkün olduğunda alınan ikinci bir imza gibi basit bir çözüm bile şeffaflığı artırabilir.
   
   
5. Güvenilir Bir Ağ Oluşturmak
   Yerel gelenekleri anlayan ve bunlara uygun etik iş yapmayı teşvik eden geniş bir “uyum savunucuları” ağı oluşturulmalıdır. Pratikte yaşanan belirli zorlukları tartışmak veya görülen yanlışları bildirmek isteyenlere yerel bir yol sunarken aynı zamanda uyumun önemini vurgulamak için bu savunucular anlaşma süreçlerine ve her türlü iş sahasına rehber olarak yerleştirilmelidir.
   
   
6. Kültür Faktörünü Göz Ardı Etmemek
   Yerel kültür ve gelenekler iş dinamiklerini derinden etkiler. Bu faktörlerin kurumun iş süreçlerini nasıl etkilediği düşünülmeli ve kültür ile etik iş dünyasının mümkün olduğunca uyumlu olması sağlanmalıdır. Örneğin hediye kabulü ve ağırlama politikaları açık olduğu kadar makul hale de getirilmeli, ardından ekseriyetle uygulanmalıdır. Aynı örnekten ilerlenecek olursa, faaliyet gösterilen coğrafyada yeni yıl civarında hediye vermek kültürel olarak uygunsa, bu gelenek uyum politikalarına ters düşmeyecek şekilde benimsenebilir. Çünkü burada amaç, hediyeleşmeyi yer altına çekmek değil; uyumu izlemek ve teşvik etmektir.
   
   
7. Kurumsal İzlemeden Haberdar Etmek
   Çalışanların kurumlarında giderleri, faturaları ve tüm finansal işlemleri takip eden sistemler olduğunu bilmeleri gerekir. Benzer şekilde, suistimalleri bildirmek için sahip oldukları ve aktif olarak kullanabilecekleri kanalları tanımaları gerekir. Bu kapsamda yönetim, çalışanları yolsuzluk ile ilgili konularda rahatça konuşabilmeye ve akran gözetimine teşvik etmelidir. Çalışanlar, davranışlarının etkin bir şekilde izlendiğini bilirlerse, yasa dışı eylemlerde bulunma olasılıkları ciddi anlamda düşecektir.
   
   
8. Dürüst Çalışanları Desteklemek
   Çalışanlar, şirketin arkalarında olduğunu ve etik davranışları ödüllendireceğini bilmelidir. Çalışanların, reddedilen bir rüşvete bağlı herhangi bir sorun yaşamaları durumunda şirketin onları destekleyeceğinden emin olmaları gerekir. Uyum politikalarının etkili şekilde işleyebilmesi için, çalışanların uyum için sunulan teşviklerin gölgeli kısa vadeli kârların faydalarından daha yüksek olduğuna tam olarak inanmaları gerekir.
9. Sonuçları Vurgulamak
   Yolsuzlukta suç ortaklığının gerçek dünyadaki sonuçları vurgulanmalıdır. Şu anda ne kadar önemsiz görünürse görünsün, rüşvet asla münferit bir işlem değildir. Günümüzde hükümet yolsuzluklarına bağlı gerçek topluluklar mahvediliyor; yolsuzluk, diktatörleri, teröristleri ve insan kaçakçılarını finanse ediyor. Çalışanların, olası bir rüşvet kabulü durumunda bu döngüye verecekleri katkıyı fark etmesine yardımcı olunmalıdır.

Yukarıdaki teknikler rüşvete hayır demeyi büyük ölçüde kolaylaştırsa da, tüm uyum kontrolleri gibi, her rüşvet talebini elbette sonsuza dek engellemeyecektir. Bazı yozlaşmış aktörler, sistemin zayıf yanları tespit edebilmek için herhangi bir önlemi zorlamaya çalışmaya devam edecektir. Dolayısıyla çalışanlar, bir rüşvet talebini reddettikten sonra bile hazırlıklı olmalılar ve ikinci tura bakmalıdırlar. Rüşvet talep eden kişiler dayanıklı ve bilinçli çalışanlar ile karşılaştığında çoğu daha kolay hedefler arayacaktır. Dolayısıyla kurumda yolsuzlukla mücadele üzerine bilinçlendirme çalışmaları tüm çalışanları eksiksiz olarak kapsamalı ve periyodik olarak devam etmelidir.

Kaynak: Wrage, A. (2022, February 22). Practical tips for resisting bribe demands. The FCPA Blog. Retrieved February 23, 2022, from https://fcpablog.com/2022/02/22/practical-tips-for-resisting-bribe-demands/